ΦωτοΤαξίδι: ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥ - Η Μεγάλη βιβλιοθήκη στην αρχαία Αθήνα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΘΑΝΟΣ ΕΥΘΥΜΕΡΟΣ

Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται στην Αθήνα, απέναντι από σταθμό του ηλεκτρικού στο Μοναστηράκι, στην Πλάκα βόρεια της Ακρόπολης.

Χτίστηκε το 132-134 μ.Χ.,ως δωρεά του ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού στην πόλη της Αθήνας, στη θέση μιας ακμάζουσας συνοικίας των ύστερων ελληνιστικών-πρώιμων ρωμαϊκών χρόνων.

Πρόκειται για ορθογώνιο περίστυλο οικοδόμημα με εσωτερική αυλή (122x82μ.).
Είχε μία μόνον είσοδο με μνημειώδες πρόπυλο στη δυτική πλευρά, με τέσσερις κίονες κορινθιακού ρυθμού από φρύγιο μάρμαρο.

1. Πρόπυλο
2. Βιβλιοστάσιο
3. Αμφιθέατρα
4. Υστεροελληνιστικές οικίες -Πρώιμες ρωμαϊκές οικίες
5. Τμήμα του Υστερορρωμαϊκού τείχους
6. Τετράκογχος ναός
7. Θέση ναού «Αγίου Ασώματου στα Σκαλιά»
8. Στέγαστρο

Την επιβλητική πρόσοψη από πεντελικό μάρμαρο κοσμούσαν ανά επτά, σε κάθε πτέρυγα, αρράβδωτοι κίονες από μάρμαρο Καρύστου, επίσης κορινθιακού ρυθμού.

Η εσωτερική αυλή περιβαλλόταν από στοές με 100 συνολικά κίονες και στο κέντρο της υπήρχε μια επιμήκης δεξαμενή με ημικυκλικές απολήξεις.

Οι κύριοι χώροι της Βιβλιοθήκης βρίσκονταν στην ανατολική πλευρά του μνημείου.
Στο κεντρικό μεγάλο διώροφο κτίσμα φυλάσσονταν τα βιβλία (ρολοί παπύρων), όπως αποδεικνύουν οι κόγχες για την τοποθέτησή τους στον ανατολικό τοίχο.

Εκατέρωθεν αυτού, οι δύο μικρότερες αίθουσες χρησίμευαν πιθανώς ως αναγνωστήρια, ενώ δύο γωνιακές με σειρές εδωλίων σε καμπύλη διάταξη προορίζονταν για διαλέξεις.
Στη βόρεια και νότια πλευρά του οικοδομήματος βρίσκονταν τρεις κόγχες, δύο ημικυκλικές και μία τετράγωνη, με ζεύγος αρράβδωτων κιόνων προς το περιστύλιο.

Η Βιβλιοθήκη υπέστη σοβαρές ζημιές κατά την επιδρομή των Ερούλων το 267 μ.Χ. και επισκευάστηκε από τον ύπαρχο του Ιλλυρικού Ερκούλιο (407-412 μ.Χ.).

Στις αρχές του 5ου αι. μ.Χ., στο χώρο της εσωτερικής αυλής του ρωμαϊκού μνημείου χτίστηκε μεγαλοπρεπής τετράκογχος ναός με αίθριο στη δυτική του πλευρά.

Ο τετράκογχος ναός καταστράφηκε στα τέλη του 6ου αιώνα και μετασκευάστηκε το β΄ μισό του 7ου αι. μ.Χ. σε τρίκλιτη βασιλική.

Στα ερείπια αυτής χτίστηκε τον 11ο αιώνα βυζαντινός ναός, γνωστός ως ναός της Μεγάλης Παναγιάς, ο οποίος κατεδαφίστηκε το 1885.

Το 12ο αιώνα, σε επαφή με τμήμα της πρόσοψης και του προπύλου της Βιβλιοθήκης, χτίστηκε, από την οικογένεια Χαλκοκονδύλη, μικρός ναός του συνεπτυγμένου σταυροειδούς τύπου, αφιερωμένος στον Άγιο Ασώματο (Αρχάγγελο Μιχαήλ).

Μοναδικά σωζόμενα ορατά σήμερα λείψανα του ναού, που κατεδαφίστηκε το 1843, είναι ένας τοίχος και η τοιχογραφία στην πρόσοψη της Βιβλιοθήκης, στην οποία απεικονίζονται η Προσευχή στη Γεθσημανή, η Προδοσία του Ιούδα και πορτραίτα των αγίων σε στηθάρια.

Στη Βιβλιοθήκη λειτουργεί μικρός εκθεσιακός χώρος όπου εκτίθεται το κολοσσικό άγαλμα Νίκης, του τύπου της Victoria Romana, όπως και άλλα ευρήματα από τις ανασκαφές στο χώρο.